Anemia w celiakii - jak jej zapobiegać
Celiakia to choroba autoimmunologiczna, której konsekwencją są zaburzenia wchłaniania. Niedobory substancji odżywczych, minerałów i witamin są widoczne m.in. w objawach hematologicznych. Są one szczególnie nasilone, kiedy celiakia przebiega w postaci utajonej, czyli bez leczenia.
Anemia w celiakii najczęściej ma postać niedokrwistości z niedoboru żelaza i w wielu przypadkach stwierdzana jest w momencie rozpoznania choroby trzewnej — częstotliwość jej występowania może sięgać nawet 70% u pacjentów ze świeżo zdiagnozowaną celiakią.
Z kolei anemia oporna na leczenie może być jedyną manifestację celiakii, co pozwala podejrzewać subkliniczną postać choroby trzewnej.
Z uwagi na przewlekłe stany zapalne jelit występujące w celiakii, u chorych powstają niedobory składników odżywczych, w tym żelaza — głównego składnika hemoglobiny. Obniżony poniżej normę poziom hemoglobiny to patologiczny stan, który nieleczony staje się bardzo niebezpieczny. Dowiedz się więcej o anemii w celiakii.
Niedokrwistość z niedoboru żelaza — czym jest?
Anemia, czyli niedokrwistość to choroba, w której występuje obniżona liczba czerwonych krwinek lub zbyt niska zawartość hemoglobiny. Taki stan upośledza funkcję krwi, jaką jest transport tlenu w organizmie.
Wyróżnia się kilka rodzajów anemii, a jednym z najczęściej występujących jest niedokrwistość z niedoboru żelaza. Jej powodem jest niedostateczne wchłanianie tego pierwiastka albo niedobór w diecie.
Żelazo to składnik hemoglobiny, czyli białka budującego czerwone krwinki. Jest ona odpowiedzialna za wiązanie cząsteczek tlenu i ich transport w całym organizmie. Niedobór żelaza skutkuje obniżoną ilością hemoglobiny, co oznacza, że organizm nie jest prawidłowo zaopatrywany w tlen. Długotrwała i nieleczona anemia powoduje zmęczenie, zaburzenia koncentracji, zaburzenia snu, bóle głowy, drażliwość i nietolerancję wysiłku. Dolegliwości nasilają się, a czasem choroba osiąga zaawansowane stadium, które zagraża życiu.
POLECANE PRODUKTY:
Celiakia a anemia
Anemia bardzo często występuje przy celiakii. Dlaczego tak się dzieje? Celiakia to choroba autoimmunologiczna polegająca na powstawaniu uszkodzeń jelit po kontakcie z glutenem. Cząsteczki glutenu wnikają przez rozszczelniony nabłonek jelita, indukując w ten sposób reakcję obronną układu odpornościowego, co prowadzi do stanu zapalnego jelita.
Reakcja obronna organizmu skierowana przeciwko własnym komórkom powoduje degenerację nabłonka jelita i uszkodzenie kosmków jelitowych, a w konsekwencji upośledzenie wchłaniania. W dłuższej perspektywie prowadzi ono do niedoborów i niedożywienia.
Oprócz upośledzenia wchłaniania w przebiegu celiakii może dochodzić także do utajonego krwawienia w przewodzie pokarmowym, szczególnie w przypadku bardziej nasilonych uszkodzeń nabłonka jelita. Skutkuje to utratą krwi, co sprzyja anemii.
Długotrwała enteropatia o podłożu celiakalnym powoduje brak wielu niezbędnych składników, w tym żelaza. Dlatego niedokrwistość w celiakii występuje bardzo często.
Mówiąc o anemii w celiakii, należy pamiętać, że osoby chore często wykazują niedobory wielu składników odżywczych, minerałów i witamin nawet wtedy, gdy nie mają wyraźnych objawów jelitowych. Dlatego właśnie anemia o nieznanym podłożu może wskazywać na celiakię. Zatem w przypadku, kiedy przyczyna anemii pozostaje nierozpoznana, a poziom żelaza nie zwiększa się mimo zastosowanego leczenia, istnieją podstawy do przeprowadzenia diagnostyki w kierunku celiakii.
Anemia w celiakii — jak sprawdzić, czy sprawcą niedokrwistości jest gluten?
Celiakia powoduje niedobory substancji odżywczych, witamin i minerałów, w tym także żelaza. Anemia bez wykrytej przyczyny jest więc wskazaniem do wykonania diagnostyki w kierunku celiakii.
Anemia a celiakia — jak sprawdzić, czy niedokrwistość jest efektem upośledzonego wchłaniania? Diagnostyka celiakii obejmuje na wstępie badania nieinwazyjne, które polegają na oznaczeniu określonych przeciwciał w krwi. Dostępne są także testy DNA. Jednak stuprocentową pewność i potwierdzenie diagnozy dają badania inwazyjne, polegające na biopsji nabłonka jelita cienkiego.
W przypadku potwierdzenia celiakii konieczne jest wdrożenie dalszego leczenia, które ma na celu złagodzenie dolegliwości związanych z uszkodzeniami jelit. Jedynym sposobem leczenia jest dieta bezglutenowa. W leczeniu anemii najczęściej stosuje się suplementację żelazem.
Anemia w celiakii — co jeść?
Osoby ze stwierdzoną celiakią powinny stosować dietę bezglutenową. Eliminacja glutenu powoduje wyciszenie stanów zapalnych w jelicie cienkim i odbudowę nabłonka. Dieta oparta na żywności bez glutenu spowoduje odbudowę kosmków jelitowych, co usprawni wchłanianie substancji odżywczych z pokarmu.
W przypadku dobrze skomponowanej diety bezglutenowej nie powinno dochodzić do niedoborów, jednak każdy chory powinien co jakiś czas przechodzić badania kontrolne. Należy pamiętać, że pełnoziarniste produkty zbożowe są dobrym źródłem żelaza, ale są one wykluczone w diecie bezglutenowej. Dlatego trzeba pamiętać o spożywaniu innych pokarmów bogatych w żelazo.
U osób z niedokrwistością w celiakii, oprócz diety bezglutenowej, wdrożone zostanie leczenie na anemię. Jego forma zależy od nasilenia choroby. Najczęściej przypadku anemii o łagodnym i umiarkowanym nasileniu stosuje się suplementację żelazem oraz zalecenia się włączenie do diety większej ilości produktów zawierających ten pierwiastek.
Produkty bogate w żelazo bezpieczne dla osób z celiakią, które warto jeść przy anemii:
- buraki,
- jarmuż,
- szpinak,
- papryka,
- zielona pietruszka,
- czarna porzeczka,
- granat.
Omlet z porzeczkami zamiast borówek? Dlaczego nie! Dobrym pomysłem są gotowe przepisy bezglutenowe, które można modyfikować, wzbogacając w produkty bogate w żelazo.
Skomentuj artykuł