Czym jest ataksja glutenowa?

Celiakia powoduje niezwykle przykre dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Stwierdzono także, że może prowadzić do rozwoju innych chorób autoimmunologicznych. Jak donoszą jednak ostatnie badania, jej objawy nie omijają także układu nerwowego. Co to jest ataksja glutenowa i czym się objawia?

Typowe objawy celiakii

Celiakia, czyli choroba trzewna, rozwija się w jelitach. To tam na skutek kontaktu z glutenem dochodzi do coraz większego rozluźnienia ścian jelita i przedostawania się do krwiobiegu niestrawionych cząstek jedzenia.

Celiakia najczęściej więc wywołuje przewlekłe biegunki. Jednak może dawać także objawy skórne. U dzieci przyczynia się do niskorosłości. Jeśli uszkodzenia kosmków jelitowych są już na tyle duże, w organizmie mogą toczyć się choroby związane z niedoborem konkretnych składników odżywczych np. osteoporoza w wyniku niedoboru wapnia czy anemia z niedoboru żelaza.

Ostatnie badania neurologów potwierdziły, że celiakia może objawiać się także zaburzeniami ze strony układu neurologicznego. Niestety pacjent trafiający z tego powodu do neurologa bardzo rzadko jest diagnozowany pod kątem celiakii. Zazwyczaj jego objawy są oznaczane etykietą „nieznana przyczyna”.

Objawy celiakii ze strony układu nerwowego

Celiakia najczęściej objawia się ataksją glutenową lub neuropatią obwodową, rzadziej epilepsją i zespołami drgawkowymi. Z badań wynika, że nawet co dziesiąta osoba z celiakią może obserwować u siebie objawy ataksji glutenowej. Z kolei pacjenci z celiakią to nawet 15% wszystkich przypadków ataksji.

Ciekawa jest jednak korelacja występowania ataksji ze stanem jelit. Wielu pacjentów zgłaszających problemy ze strony układu nerwowego nie ma zmian w jelitach. Zanik kosmków zaobserwowano u około 30% z nich. Z kolei tylko 10% pacjentów z ataksją zgłaszała jakiekolwiek symptomy ze strony układu pokarmowego.

Jak objawia się ataksja glutenowa?

U pacjentów z ataksją glutenową obserwuje się niezborność ruchów. Mają problem z ich płynnością. Podczas poruszania się z trudnością utrzymują równowagę. Doprowadza to często do upadku. Pacjenci tracą całkowicie zdolność koordynacji ruchów. Kolejnymi objawami jest oczopląs, zaburzenia mowy i pamięci czy obniżenie napięcia mięśniowego.

Jak do tego dochodzi? Gluten atakuje bezpośrednio móżdżek, który odpowiada właśnie za koordynację ruchów czy utrzymanie równowagi ciała.

Ataksja glutenowa zazwyczaj występuje u pacjentów po 50. roku życia. Obserwowane są również krótkotrwałe skurcze mięśni – zwane popularnie tikami oraz drżenie podniebienia czy powiek. Celiakia może doprowadzić także do pląsawicy.

Badania na temat celiakii wciąż są prowadzone. Naukowcy odkrywają coraz to nowe fakty, które mogą doprowadzić do szybszej diagnozy, a tym samym złagodzenia objawów celiakii. Jest to niezwykle ważne szczególnie przy objawach neurologicznych. Niewprowadzenie do diety produktów bezglutenowych, które przyczynią się do wyeliminowania z diety głównej przyczyny – czyli glutenu, może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w obrębie układu nerwowego.