Jakie badania kontrolne należy wykonać u pacjentów z celiakią?

Każdy pacjent z celiakią powinien kontrolować stan swoich jelit i całego organizmu. Jaki rodzaj badań należy wykonać? Odpowiedź znajdziesz w naszym dzisiejszym poradniku!

Osoby z celiakią po zdiagnozowaniu muszą bezwzględnie przejść na dietę bezglutenową, będącą sposobem leczenia i zapobiegania dalszym powikłaniom. Niestety, zazwyczaj pacjenci nie są doinformowani, jak należy sprawdzać jej skuteczność. Jakie badania kontrolne i co jaki czas powinny wykonywać osoby z celiakią?

Diagnoza to dopiero początek

Celiakia jest chorobą autoimmunologiczną i nieuleczalną. Po diagnozie pacjenci pozostają na diecie bezglutenowej do końca życia. To jedyny sposób na złagodzenie objawów i zniwelowania ryzyka wystąpienia nowotworów jelita czy innych chorób autoimmunologicznych.

W przebiegu choroby zostaje uszkodzony nabłonek jelita, co prowadzi do nieprawidłowego wchłaniania substancji odżywczych, a także do przedostawania się alergizującego białka do krwi, a następnie do innych organów. Stąd choroba ta może objawiać się u pacjentów w różny sposób, choć najczęściej są to dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Ponadto nawet brak jakichkolwiek objawów po wprowadzeniu diety bezglutenowej nie oznacza pełnej regeneracji nabłonka jelita i braku ryzyka rozwoju innych chorób.

Czy dieta bezglutenowa wystarcza?

Po wprowadzeniu diety opartej na żywności bezglutenowej i ustąpieniu objawów choroby nie zawsze można być pewnym, co do skuteczności leczenia.

Dobrze prowadzona dieta bezglutenowa powinna prowadzić do regeneracji nabłonka jelita. Jednym zajmuje to kilka miesięcy, u innych pacjentów nabłonek nigdy nie jest dobrze zregenerowany. Ponadto wielu pacjentów nieświadomie może przekraczać bezpieczną dawkę glutenu, czyli 30 mg np. stołując się w restauracjach lub spożywając produkty zanieczyszczone glutenem.

Każdy pacjent z celiakią powinien kontrolować stan swoich jelit i całego organizmu, wykonując rutynowe badania kontrolne. Tylko one mogą potwierdzić skuteczność leczenia. Niestety w Polsce nie ma jasno sformułowanego wykazu badań, które należy robić rok po diagnozie i w kolejnych latach.

Badania kontrolne osób z celiakią

Stowarzyszenie osób chorych na celiakię opublikowało artykuł, w którym wymienia się niezbędne badania kontrolne. Lista ta została stworzona na podstawie badań grupy brytyjskich lekarzy z British Society of Gastroenterology.

Zaraz po diagnozie powinno się zbadać poziom wapnia, fosfatazy alkalicznej i witaminy D. Ponadto warto sprawdzić gęstość kości, szczególnie u osób zagrożonych osteoporozą i osób starszych (po 55. r.ż.).

W kolejnych latach lekarz prowadzący osobę z celiakią powinien skontrolować ogólny stan organizmu, zlecając morfologię krwi, badania na poziom ferrytyny, kwasu foliowego, witaminy B12, wapnia i fosfatazy alkalicznej. Przeprowadzić wywiad dietetyczny, a także zlecić badania wykluczające rozwój chorób współistniejących:

chorób tarczycy (badania TSH, fT3 i fT4),
wątroby (próby wątrobowe),
cukrzycy (poziom glukozy).

Ważne jest także skontrolowanie poziomu przeciwciał specyficznych we krwi, aby sprawdzić skuteczność diety bezglutenowej (tTG, EmA lub DGP). Część ekspertów zaleca także ponowną biopsję jelita.

W kolejnych należy powtarzać ten zestaw badań. Ich częstotliwość powinna być dostosowana do potrzeb pacjenta. Osoby z ustabilizowaną chorobą mogą wykonywać je rzadziej. Wyjątkiem są badania gęstości krwi. Celiakia może prowadzić do rozwoju osteoporozy, a ryzyko to wzrasta u osób zagrożonych i po 55. r.ż., dlatego badania gęstości krwi powinny być powtarzane co 2 – 5 lat. W zależności od stanu pacjenta również biopsja jelita powinna być wykonywana co 2 – 5 lat. To ona najlepiej sprawdza skuteczność leczenia dietą bezglutenową.

Sama diagnoza i przejście na dietę bezglutenową nie wystarcza, aby w pełni kontrolować celiakię. Przez duże ryzyko spożywania produktów zanieczyszczonych glutenem słabnie skuteczność diety. Pewne i pozbawione glutenu produkty bezglutenowe znajdziesz w naszym sklepie internetowym. Za pomocą badań kontrolnych możesz sprawdzić skuteczność prowadzonej diety. Wśród najważniejszych z nich znajdują się badania oceniające stan jelit, poziom przeciwciał, ale także kontrolujące rozwój chorób współistniejących.