Jakie badania kontrolne należy wykonać u pacjentów z celiakią?

Każdy pacjent z celiakią powinien kontrolować stan swoich jelit i całego organizmu. Jaki rodzaj badań należy wykonać? Odpowiedź znajdziesz w naszym dzisiejszym poradniku!

Osoby z celiakią po zdiagnozowaniu muszą bezwzględnie przejść na dietę bezglutenową, będącą sposobem leczenia i zapobiegania dalszym powikłaniom. Niestety, zazwyczaj pacjenci nie są doinformowani, jak należy sprawdzać jej skuteczność. Jakie badania kontrolne i co jaki czas powinny wykonywać osoby z celiakią?

Diagnoza to dopiero początek

Celiakia jest chorobą autoimmunologiczną i nieuleczalną. Po diagnozie pacjenci pozostają na diecie bezglutenowej do końca życia. To jedyny sposób na złagodzenie objawów i zniwelowania ryzyka wystąpienia nowotworów jelita czy innych chorób autoimmunologicznych.

W przebiegu choroby zostaje uszkodzony nabłonek jelita, co prowadzi do nieprawidłowego wchłaniania substancji odżywczych, a także do przedostawania się alergizującego białka do krwi, a następnie do innych organów. Stąd choroba ta może objawiać się u pacjentów w różny sposób, choć najczęściej są to dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Ponadto nawet brak jakichkolwiek objawów po wprowadzeniu diety bezglutenowej nie oznacza pełnej regeneracji nabłonka jelita i braku ryzyka rozwoju innych chorób.

Czy dieta bezglutenowa wystarcza?

Po wprowadzeniu diety opartej na żywności bezglutenowej i ustąpieniu objawów choroby nie zawsze można być pewnym, co do skuteczności leczenia.

Dobrze prowadzona dieta bezglutenowa powinna prowadzić do regeneracji nabłonka jelita. Jednym zajmuje to kilka miesięcy, u innych pacjentów nabłonek nigdy nie jest dobrze zregenerowany. Ponadto wielu pacjentów nieświadomie może przekraczać bezpieczną dawkę glutenu, czyli 30 mg np. stołując się w restauracjach lub spożywając produkty zanieczyszczone glutenem.

Każdy pacjent z celiakią powinien kontrolować stan swoich jelit i całego organizmu, wykonując rutynowe badania kontrolne. Tylko one mogą potwierdzić skuteczność leczenia. Niestety w Polsce nie ma jasno sformułowanego wykazu badań, które należy robić rok po diagnozie i w kolejnych latach.

Badania kontrolne osób z celiakią

Stowarzyszenie osób chorych na celiakię opublikowało artykuł, w którym wymienia się niezbędne badania kontrolne. Lista ta została stworzona na podstawie badań grupy brytyjskich lekarzy z British Society of Gastroenterology.

Zaraz po diagnozie powinno się zbadać poziom wapnia, fosfatazy alkalicznej i witaminy D. Ponadto warto sprawdzić gęstość kości, szczególnie u osób zagrożonych osteoporozą i osób starszych (po 55. r.ż.).

W kolejnych latach lekarz prowadzący osobę z celiakią powinien skontrolować ogólny stan organizmu, zlecając morfologię krwi, badania na poziom ferrytyny, kwasu foliowego, witaminy B12, wapnia i fosfatazy alkalicznej. Przeprowadzić wywiad dietetyczny, a także zlecić badania wykluczające rozwój chorób współistniejących:

• chorób tarczycy (badania TSH, fT3 i fT4),
• wątroby (próby wątrobowe),
• cukrzycy (poziom glukozy).

Ważne jest także skontrolowanie poziomu przeciwciał specyficznych we krwi, aby sprawdzić skuteczność diety bezglutenowej (tTG, EmA lub DGP). Część ekspertów zaleca także ponowną biopsję jelita.

W kolejnych należy powtarzać ten zestaw badań. Ich częstotliwość powinna być dostosowana do potrzeb pacjenta. Osoby z ustabilizowaną chorobą mogą wykonywać je rzadziej. Wyjątkiem są badania gęstości krwi. Celiakia może prowadzić do rozwoju osteoporozy, a ryzyko to wzrasta u osób zagrożonych i po 55. r.ż., dlatego badania gęstości krwi powinny być powtarzane co 2 – 5 lat. W zależności od stanu pacjenta również biopsja jelita powinna być wykonywana co 2 – 5 lat. To ona najlepiej sprawdza skuteczność leczenia dietą bezglutenową.

Sama diagnoza i przejście na dietę bezglutenową nie wystarcza, aby w pełni kontrolować celiakię. Przez duże ryzyko spożywania produktów zanieczyszczonych glutenem słabnie skuteczność diety. Pewne i pozbawione glutenu produkty bezglutenowe znajdziesz w naszym sklepie internetowym. Za pomocą badań kontrolnych możesz sprawdzić skuteczność prowadzonej diety. Wśród najważniejszych z nich znajdują się badania oceniające stan jelit, poziom przeciwciał, ale także kontrolujące rozwój chorób współistniejących.