Kto powinien zrezygnować z glutenu?
Gluten to grupa białek występujących pszenicy, jęczmieniu, życie i owsie. U większości osób spożywanie glutenu nie wywołuje żadnych objawów, natomiast u części pojawiają się dolegliwości ze strony układu pokarmowego, co często stanowi powód rezygnacji z produktów glutenowych.
Gluten w ostatnich latach stał się bardzo popularny. W Europie Zachodniej produkty na bazie pszenicy i żyta stanowią podstawę żywienia, stąd rosnąca świadomość na temat jednostek chorobowych mających związek z glutenem zaczęła budzić niepokój. Teoria ogólnej szkodliwości glutenu zyskała wielu zwolenników, którzy wskazują na poprawę samopoczucia po wyeliminowaniu produktów glutenowych z diety.
Należy pamiętać, że nie ma jednoznacznych badań, które wskazywałyby na szkodliwość glutenu. Pojawia się zatem pytanie, kto powinien zrezygnować z glutenu? Dietę bezglutenową należy wprowadzać tylko w uzasadnionych przypadkach, zatem czy dla każdego dieta bezglutenowa będzie sposobem na zdrowie? Z tego artykułu dowiesz się, kto powinien wyeliminować gluten i dlaczego.
Co to jest gluten?
Gluten to pojęcie, które w ostatnich latach zyskało dużą popularność. Czym on tak właściwie jest? Gluten określa mieszaninę białek magazynujących zbóż, których większość stanowią gliadyna i gluteina. Termin odnosi się głównie do pszenicy, ale analogiczne białka występują też w innych zbożach, np. sekalina w życie czy hordeina w jęczmieniu.
Gluten wykazuje właściwości pożądane w przetwórstwie żywności i w piekarnictwie — jego zawartość jest wskaźnikiem jakości ziarna. Gluten jest stabilny termicznie i wykazuje działanie wiążące. Nadaje ciastu elastyczności oraz jest powszechnie dodawany do przetworzonej żywności w celu poprawy tekstury, a także zatrzymania wilgoci i smaku w produkcie.
Gluten jest odporny na działanie enzymów proteolitycznych. Problem pojawia się, kiedy duże cząsteczki peptydów przekraczają barierę nabłonkową jelita. Wówczas układ odpornościowy zostaje aktywowany w kierunku reakcji alergicznej lub autoimmunologicznej. Ten mechanizm prowadzi do rozwoju enteropatii, czyli uszkodzenia i stanu zapalnego jelit. Ten stan powoduje jelitowe i pozajelitowe objawy, które bez leczenia mają poważne konsekwencje dla zdrowia.
Czy gluten jest bezpieczny?
Gluten stale wywołuje wiele kontrowersji. Niepokoje związane ze zbożami glutenowymi wzrosły wraz z popularnością tematów dotyczących nietolerancji pokarmowych, które stanowią wstęp do rozwoju chorób cywilizacyjnych.
Należy zaznaczyć, że nie ma obecnie badań potwierdzających ogólnej szkodliwości glutenu. Natomiast wiadomo, że jego eliminacja ma działanie terapeutyczne w uzasadnionych przypadkach. Kto powinien zrezygnować z glutenu? Osoby wykazujące nietolerancję na ten składnik pokarmowy.
Różne formy wrażliwości na gluten
Dieta bezglutenowa jest rozwiązaniem prozdrowotnym tylko w niektórych przypadkach. Kto powinien wyeliminować gluten? Przede wszystkim osoby, u których stwierdzono nietolerancję glutenu.
Nietolerancja glutenu może mieć różne postaci. Wyróżniono do tej pory kilka jednostek chorobowych związanych z wrażliwością na gluten.
Celiakia
Celiakia, czyli glutenozależna choroba trzewna to choroba autoimmunologiczna występująca u osób predysponowanych genetycznie. Oznacza to, że gluten nie jest przyczyną, a czynnikiem ujawniającym istnienie choroby u osób o konkretnym profilu genetycznym. Szacuje się, że celiakia występuje u 1% populacji.
Na czym polega celiakia? Procesy chorobowe mają miejsce po spożyciu produktów zawierających gluten. Patogeneza obejmuje uszkodzenie wyściółki jelita i zanik kosmków jelitowych, co upośledza wchłanianie substancji odżywczych ze strawionego pokarmu.
Enteropatia o podłożu celiakalnym to poważne schorzenie, które może pojawić się w każdym wieku. Występuje w postaci pełnoobjawowej albo nietypowej lub utajonej, co znacznie utrudnia diagnostykę.
Jedynym znanym sposobem leczenia celiakii jest dieta bezglutenowa. Całkowita eliminacja glutenu z diety powoduje cofnięcie się objawów.
Alergia na pszenicę
Kolejnym typem nieprawidłowej reakcji na gluten jest alergia na pszenicę klasyfikowana jako klasyczna alergia pokarmowa z obecnością przeciwciał IgE. W tym przypadku spożycie glutenu powoduje najczęściej objawy skórne takie jak pokrzywka, zaczerwienienia czy łuszczenie się skóry.
Cechą diagnostyczną odróżniającą alergię pokarmową od celiakii są przeciwciała IgE. W przypadku osób z tą przypadłością niewielkie spożycie glutenu nie wywołuje niepożądanych objawów, nie muszą więc one eliminować go z diety całkowicie.
Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten
Stosunkowo nową niedawno opisaną w literaturze medycznej odmianą nietolerancji glutenu jest nieceliakalna nadwrażliwość na gluten. Stwierdzana jest ona u osób, u których wykluczono celiakię i alergię pokarmową.
Ta przypadłość objawia się występowaniem nagłych objawów ze strony układu pokarmowego, którym często towarzyszą bóle stawów czy mięśni, a także stany niepokoju i obniżenie nastroju. W przypadku nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten nie występuje uszkodzenie jelita ani reakcja immunologiczna.
POLECANE PRODUKTY:
Dieta bezglutenowa — żywność bez glutenu
Dieta bezglutenowa — dla kogo jest najlepsza? Eliminacja glutenu to jedyny sposób, by przynieść ulgę osobom z nietolerancją pokarmową. Jest to o tyle problematyczne, że gluten znajduje się w większości przetworzonych produktów, a także w spożywanym codziennie pieczywie.
Aby ułatwić codzienne funkcjonowanie osobom z nietolerancją glutenu, stworzono specjalne produkty bez tego składnika. Żywność bezglutenowa oznaczona jest symbolem przekreślonego kłosa i zawiera maksymalnie 20 mg glutenu na kilogram (wytyczne WHO). Jest ona idealnym wyborem dla każdego, kto powinien wyeliminować gluten z diety.
Dieta bezglutenowa stanowi pewne wyzwanie, ale jest to jedyna droga do przywrócenia zdrowia i pozbycia się uciążliwych dolegliwości w przypadku nietolerancji glutenu. Dieta bez glutenu może być smaczna i prosta, wystarczy sięgnąć po odpowiednie przepisy bezglutenowe. Rynek żywności bezglutenowej stale się rozwija, dzięki czemu każdy, kto powinien zrezygnować z glutenu może kupować bezpieczne produkty w sklepach bezglutenowych.
Dla kogo dieta bez glutenu?
Dietę bezglutenową powinny stosować osoby ze stwierdzoną nietolerancją tej grupy białek. Dla kogo jeszcze jest dieta bez glutenu? Dieta bezglutenowa jest zalecana osobom cierpiącym na schorzenia autoimmunologiczne takie jak łuszczyca czy stwardnienie rozsiane. Uważa się, że przy tych schorzeniach ryzyko wystąpienia celiakii wzrasta 2-3 razy.
Dieta bezglutenowa może sprawdzić się także u osób chorujących na cukrzycę typu I. Wspomaga ona kontrolę glikemii i prawdopodobnie wydłuża okresy remisji choroby.
Skomentuj artykuł