Czy dieta bezglutenowa jest dla każdego?

Czym jest dieta bezglutenowa i jakie są jej założenia? Odpowiedzi znajdziesz w naszym dzisiejszym poradniku. Zapraszamy!

Coraz więcej osób decyduje się na wykluczenie glutenu ze swojego jadłospisu. Jednak tu pojawia się pytanie – czy dieta bezglutenowa jest dla każdego? Jakie są wskazania do jej stosowania i czym grozi złe zbilansowanie takiego jadłospisu?

Główne założenia diety bez glutenu

Czym tak naprawdę jest dieta bezglutenowa, jakie są jej główne założenia? Jak sama nazwa wskazuje, polega na wykluczeniu glutenu – białka zapasowego, które występuje w pszenicy, jęczmieniu i życie. Jeśli cierpisz na celiakię, jego spożycie powoduje, że układ odpornościowy atakuje komórki własnego organizmu (dlatego mówi się, że jest to choroba autoimmunologiczna).

Pszenicę, jęczmień, czy żyto należy zastąpić produktami bez glutenu. Może być to np. ryż, komosa ryżowa, amarantus, kasza i mąka gryczana lub jaglana oraz kukurydza. Nie zapominaj również o produktach, które są naturalnie pozbawione glutenu.

Podstawą jadłospisu powinny być warzywa – najlepiej surowe lub krótko gotowane (wtedy zachowują najwięcej witamin). Oprócz nich istotnym elementem zdrowego jadłospisu są owoce, które obfitują w błonnik pokarmowy, polifenole i witaminy. Poza tym warto sięgać po inne produkty pozbawione glutenu o wysokiej wartości odżywczej. Zalicza się do nich orzechy, pestki i nasiona, tłuste ryby morskie oraz rośliny strączkowe.

Musisz jednak pamiętać o tym, że nawet produkty naturalnie pozbawione glutenu (np. warzywa, ryby, mięso), mogą go zawierać. Wszystko zależy od stopnia przetworzenia, sposobu obróbki itp. Dlatego zawsze czytaj skład podany na opakowaniu. Źródłem glutenu są np.:

ryby i dania mięsne w panierce,
produkty mleczne zawierające słód jęczmienny,
desery mleczne z dodatkiem zbóż zawierających gluten,
warzywa zasmażane.

Jeśli chcesz mieć pewność, że dany produkt nie zawiera glutenu, szukaj żywności bezglutenowej oznaczonej znakiem przekreślonego kłosa.

Co jest wskazaniem do wyeliminowania z jadłospisu produktów zawierających gluten?

Czy dieta pozbawiona glutenu jest dla każdego? Wśród wskazań zdrowotnych do jej stosowania wymienia się celiakię, nieceliakalną nadwrażliwość na gluten i alergię na pszenicę.

Zanim zaczniesz stosować dietę bazującą na produktach bez glutenu, wykonaj odpowiednie badania (odwrotna kolejność utrudni diagnozę). Lekarz może zlecić m.in. badania w kierunku celiakii (np. oznaczenie stężenia przeciwciał klasy IgA przeciwko transglutaminazie tkankowej lub badania genetyczne).

Jeśli okaże się, że nie masz choroby trzewnej, na podstawie złej reakcji na produkty glutenowe można podejrzewać nieceliakalną nadwrażliwość na gluten. Niestety na ten moment nie istnieje żaden test, który pozwala na jej wykrycie. Dlatego diagnoza bazuje przede wszystkim na obserwowaniu reakcji organizmu na produkty zawierające gluten. Objawy, które powinny skłonić Cię do wizyty u lekarza to m.in. ból brzucha, nudności, biegunki, zmęczenie i bóle głowy.

Dieta bez glutenu – o czym powinieneś pamiętać?

Samo wyeliminowanie glutenu nie wystarczy, aby Twój stan zdrowia był dobry. Jeśli nie zadbasz o to, aby dieta była odpowiednio zbilansowana, z czasem mogą pojawić się niedobory pokarmowe. Najczęściej dotyczą one:

błonnika pokarmowego,
witamin z grupy B,
żelaza,
cynku,
magnezu.

Jak ich uniknąć? Wybieraj żywność bezglutenową o niskim stopniu przetworzenia i pamiętaj o przestrzeganiu zasad zdrowego odżywiania. Włącz do jadłospisu świeże warzywa i owoce, które są bogate w błonnik. Dodawaj do potraw nasiona, pestki i orzechy obfitujące w witaminę B oraz składniki mineralne. Jak najczęściej sięgaj po rośliny strączkowe, a także zamienniki produktów glutenowych, takie jak komosa ryżowa, kasza gryczana i jaglana, ryż brązowy, czy amarantus.