Zasady przygotowania posiłków na diecie bezglutenowej
Celiakia to choroba, w której gluten musi zostać wyłączony z diety na całe życie. Nawet najmniejsze jego ilości mogą powodować wystąpienie uciążliwych objawów zdrowotnych. Istotne jest zatem odpowiednie zorganizowanie kuchni oraz unikanie zanieczyszczania posiłków glutenem. Jakich zasad żywienia się trzymać, aby nie popełniać błędów w diecie bezglutenowej?
Odpowiednio zbilansowana dieta bezglutenowa
Dieta bezglutenowa nie musi być monotonna. Warto skupić się na tym, co można jeść na diecie bezglutenowej, a nie na tym, czego nie wolno. Listę produktów dozwolonych na diecie bezglutenowej przedstawiliśmy w tekście o tym Jak rozpoznać i wybierać produkty bezglutenowe. W przypadku osób z celiakią odpowiednio zbilansowana dieta jest szczególnie istotna. Wyeliminowanie glutenu to za mało. Chorujący na celiakię są bowiem bardziej narażeni na niedobory witamin i składników mineralnych, o czym pisaliśmy w artykule Suplementacja witamin i minerałów na diecie bezglutenowej.
Warto samodzielnie przygotowywać posiłki
Wtedy ma się 100% pewności, że danie nie zostało zanieczyszczone glutenem i zostało sporządzone z wysokiej jakości produktów. W każdym daniu powinno uwzględnić się wszystkie makroskładniki, a więc zadbać o prawidłową proporcję węglowodanów, białek oraz tłuszczy. Prócz najczęściej spożywanych przetworów zbożowych oraz mięsnych należy zwrócić również uwagę na ilość konsumowanych owoców i warzyw. Kulinarne przepisy warto urozmaicić w niezwykle cenione ze względu na działanie antynowotworowe tzw. superfoods.
Ponadto powinno się spożywać jak najwięcej kasz bezglutenowych, gdyż są one wartościowym źródłem błonnika i witamin z grupy B. Nie powinno również zabraknąć pełnowartościowego białka oraz produktów bogatych w wapń. Należy unikać dużej podaży cukrów oraz tłuszczów uwodornionych i nasyconych.
Wybieraj wysokiej jakości produkty
Istnieje wiele artykułów naturalnie bezglutenowych oraz oznaczonych jako bezglutenowe. Warto sięgać po produkty jak najmniej przetworzone oraz te, których skład nie ogranicza się jedynie do ryżu i kukurydzy. Jeśli jednak musimy wybrać produkty gotowe, powinniśmy sięgnąć po te wysokiej jakości. Producenci coraz częściej suplementują produkty witaminami lub wartościowymi składnikami odżywczymi. Dlatego, zamiast wybierać zwykły chleb bez glutenu, lepiej sięgnąć po ten z ziarnami lub wzbogacony mąką teff czy z amarantusa. W przypadku makaronów korzystniej jest spożywać te z dodatkiem mąki gryczanej lub sorgo.
Ponadto najlepiej sięgać po wyroby sprawdzonych firm. W przypadku towarów bezglutenowych lepiej skierować się w stronę monoproducentów, którzy specjalizują się jedynie w produktach bez glutenu. Wówczas nie występuje ryzyko zanieczyszczenia białkiem roślinnym. Dodatkowo warto śledzić aktualności i badania Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej. Instytucja regularnie sprawdza skład dostępnych na rynku bezglutenowych produktów pod kątem obecności glutenu. Już niejednokrotnie okazało się, że towary z przekreślonym znakiem kłosa nie spełniały deklarowanych wymogów.
Odpowiednie przygotowanie kuchni
Jedną z zasad żywienia na diecie bezglutenowej jest także odpowiednie przygotowywanie pomieszczenia, w którym zamierzamy gotować. Jest to szczególnie ważne, gdy jesteśmy zmuszeni do przyrządzania zarówno posiłków glutenowych, jak i bezglutenowych w tej samej kuchni. Wszelkie opisane zasady są konieczne do stosowania niezależnie, czy przygotowujemy prostą kanapkę, czy urozmaicony obiad.
Wydzielenie stref w kuchni
Po pierwsze, o ile to możliwe, należy wydzielić części kuchni, w której przechowywane będą produkty glutenowe, a w której te bez glutenu. Po drugie należy oznaczyć części blatu dla przygotowywania obu rodzaju dań. Warto też zaopatrzyć się w odrębne naczynia dla potraw bezglutenowych. Najprościej będzie je odróżnić poprzez kolor – ustalenie, że bezglutenowe posiłki przyrządza się tylko np. w zielonych naczyniach. Jeżeli jednak używamy tych samych garnków, należy zwrócić uwagę na ich czystość zwłaszcza w przypadku takich akcesoriów jak deska do krojenia, stolnica, noże, sito, czy mikser.
Przechowywanie
Pamiętajmy, aby produkty bezglutenowe przechowywane w szafkach sytuować wyżej produktów glutenowych. Dzięki temu unikniemy zanieczyszczeń spowodowanych np. przypadkowym zasypaniem mąką pszenną. O oddzielnych strefach dla produktów bezglutenowych należy pamiętać także w lodówce. Dobrym rozwiązaniem będzie przechowywanie produktów bezglutenowych w specjalnie oznaczonych pojemnikach lub w jednym kolorze, co ułatwi identyfikacje.
Przygotowywanie posiłków
Podczas jednoczesnego przyrządzania dań bezglutenowych i glutenowych, jako pierwsze powinno się przygotowywać posiłki niezawierające glutenu. Należy zwrócić również szczególną uwagę na czystość rąk oraz fartucha - czy nie znajdują się na nich resztki produktów zawierających gluten. Zachowajmy ostrożność przy mieszaniu, tak aby przez pomyłkę nie włożyć brudnej łyżki do dania bezglutenowego. Ponadto nigdy nie powinno się gotować obu rodzajów makaronu w jednej wodzie. Bezwzględnie należy również unikać smażenia na tym samym tłuszczu.
Niewskazane jest również operowanie jednym sztućcem po wspólnych produktach jak masło, miód, cukier, dżem, keczup itp. Jeżeli posiłki bezglutenowe pieczone są w tym samym piekarniku co tradycyjne, należy zwrócić uwagę na jego czystość czy nie znajdują się w środku resztki po ostatnim glutenowym daniu. Dobry rozwiązaniem jest także używanie foli aluminiowej do zawinięcia porcji bezglutenowej. Uwagę należy zwrócić także przy korzystaniu z tostera lub opiekacza, które najlepiej by były przeznaczone wyłącznie do chleba bezglutenowego. Na rynku dostępne są specjalne torebki, które pozwalają bezpiecznie opiekać chleb, jeżeli nie mamy pewności co do czystości tostera.
Podawanie dań
Dla odróżnienia potraw bezglutenowych dobrym rozwiązaniem będzie zastosowanie innego rodzaju/koloru zastawu lub wyraźne ich oznaczenie. Nie należy dekorować talerza dodatkami, które mogą być zanieczyszczone glutenem np. wiórkami czekoladowymi. Pieczywo bezglutenowe należy podawać w osobnych koszyczkach i stawiać na stole w bezpiecznym miejscu, gdzie nie będzie możliwości zanieczyszczenia okruszkami dań glutenowych lub narażenia na pylenie. Podobnie sytuacja ma się w przypadku innych przekąsek i produktów bezglutenowych. Pamiętajmy także o umyciu rąk po każdym dotknięciu produktu z glutenem.
POLECANE PRODUKTY:
Mycie naczyń
Ostrożność zachowajmy także w czasie zmywania naczyń. Najlepiej rozpocząć zmywanie talerzy po daniach bezglutenowych. W tym celu zaleca się stosowanie oddzielnej gąbeczki lub innych akcesoriów do mycia. Dla zachowania pełnego bezpieczeństwa wskazane jest również osobne suszenie czystych naczyń. Mycie w zmywarce należy podzielić na glutenowe i bezglutenowe, a przed każdym jej użyciem sprawdzić czystość, czy nie znajdują się wewnątrz resztki jedzenia z glutenem. Używajmy także oddzielnych ściereczek, rękawic kucharskich oraz fartuszków.
Podsumowanie
Zasad przygotowywania posiłków na diecie bezglutenowej jest wiele, jednak konsekwentne trzymanie się tych reguł pozwala na praktykowanie bezpiecznej i smacznej kuchni. Z początku wydawać się może, że nie da się zapamiętać wszystkich kwestii. Z czasem jednak zasady gotowania na diecie bezglutenowej stają się naturalnym nawykiem, a precyzja i wyczulenie wchodzą w krew.
Skomentuj artykuł