Alergia na pszenicę a celiakia - poznaj najważniejsze różnice

Najbardziej uczulającym produktem zaraz po mleku jest pszenica. Dawniej nie wywoływała ona aż tylu reakcji alergicznych i nie była tak często spożywana, jak dziś. To ze względu na to, że współczesna wersja tego zboża przeszła wiele modyfikacji i używana jest przy produkcji większości wyrobów przetworzonych. Pszenica może wywoływać silne uczulenia, nie należy jednak ich mylić z objawami celiakii.

Gdzie występuje pszenica?

Niemal we wszystkim. Wolne od pszenicy z pewnością będą świeże warzywa oraz owoce. Jednak stawiając na mrożonki, można spotkać się już z dodatkiem pszenicy w załączonych sosach, czy mieszankach przypraw. Pszenica jest naturalnym i głównym składnikiem wypieków np. chleby, drożdżówki, ciasta. Podobnie spotyka się ją w różnego rodzaju kaszkach, grysikach, makaronach, czy otrębach pszennych. Ponadto często występuje w przetworach mięsnych np. w wędlinach, parówkach, kabanosach, czy pasztetach. Pszenica jest również częstym składnikiem większości słodyczy typu ciastka, czy batoniki oraz słonych przekąsek jak chipsy, czy krakersy, a nawet sosów np. musztarda oraz ketchup.

Zmodyfikowana pszenica

Pszenica w swojej pierwotnej formie miała 14 chromosomów, w obecnie zmodyfikowanej spotyka się aż 42 chromosomy. Taka zmiana ma na celu regulację produkcji i funkcji glutenu. Z tego względu jego zawartość w pszenicy jest dużo większa niż dawniej. Wzrost ilości glutenowych białek, czyli gliadyny i gluteiny jest korzystne dla producentów, gdyż ułatwia im to proces produkcji różnego rodzaju pszennych wyrobów i jest ekonomicznym rozwiązaniem. Dla konsumenta jednak zmiana ta jest niefortunna. Wzrost stężenia glutenu w żywności sprawia, że układ trawienny i odpornościowy traktują go jak intruza, a nie składnik odżywczy.

Objawy alergii na pszenicę

Dolegliwości związane z alergią na pszenicę są podobne do tych wstępujących w innych nietolerancjach pokarmowych i będą dotyczyły różnych układów oraz narządów ciała człowieka. W zależności od organizmu pacjenta zróżnicowane będzie również nasilenie występowania symptomów. Objawy w alergii na pszenicę to najczęściej:

• nudności,
• bóle brzucha,
• zaparcia,
• napady astmy,
• duszności,
• wypryski i wysypki,
• pokrzywka.

Ponadto zarówno u pacjentów z alergią na pszenicę, jak i gluten częściej niż w ogólnej populacji stwierdza się zespół jelita drażliwego i mówi się również o chorobie Leśnioweskiego-Crohna.

Różnica między celiakią a alergią na pszenicę

Celiakia jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym i oznacza nietolerancję glutenu. Wraz z jego spożywaniem układ odpornościowy organizmu wytwarza przeciwciała i niszczy własne komórki oraz tkanki. Ponadto przy celiakii występuje zanik kosmków jelita cienkiego, przez co upośledzony zostaje mechanizm wchłaniania składników odżywczych. To często doprowadza do hipowitaminozy lub awitaminozy. Objawy występujące w celiakii mogą pojawić się nawet po kilku tygodniach, a w skrajanych przypadkach nawet po kilku miesiącach. Na ten temat więcej pisaliśmy w artykule o podstawowych objawach nietolerancji glutenu.

Alergia na pszenicę wywołana jest przez jedno z czterech białek zawarte w tym zbożu. Uczulenie dotyka zwykle dzieci, a objawy po spożyciu pszenicy pojawiają się zazwyczaj natychmiast lub najdłużej do 48 godzin. Przy alergii na pszenicę nie przewiduje się zaburzeń czynności jelita cienkiego, jak ma to miejsce w celiakii. Ponadto celiakia jest nieuleczalna i należy przy niej stosować ścisłą dietę bezglutenową już przez całe życie. Przy alergii natomiast należy wyeliminować z diety na jakiś czas pszenicę. Po określonym czasie objawy powinny ustąpić, a spożywanie pszenicy znów stanie się możliwe.

Celiakia i alergia na pszenicę - diagnoza

Inaczej wygląda diagnoza jednej i drugiej jednostki chorobowej. Chcąc zbadać alergię na pszenicę, dokonuje się testu prowokacji i eliminacji. Oznacza to wyłączenie z diety pszenicy, a następnie obserwuje się reakcje organizmu po jej ponownym wprowadzeniu. Można również wykonać testy skórne, w których nakłuwa się ciało, a następnie nakłada się substancję uczulającą i obserwuje odpowiedź organizmu. W przypadku celiakii badania są droższe i bardziej skomplikowane. Występują jednak 3 różne możliwości stwierdzenia celiakii:

• Badania genetyczne oceniające ekspansję genów HLA-DQ2 i HLA-DQ8.
• Wykonanie badań serologicznych (badanie surowicy krwi) na obecność przeciwciał EmA, tTG, DGP lub GAF.
• Biopsja jelita cienkiego.

Alergia na pszenicę a dieta bezglutenowa

Dieta bezglutenowa nie koniecznie sprawdzi się w przypadku alergii na pszenicę i odwrotnie dieta bez pszenicy nie zawsze sprawdzi się w celiakii. Celiacy mogą sobie pozwolić na użycie do wypieków bezglutenowej mąki pszennej. Pacjenci z alergią na pszenicę, mimo że mąka jest bezglutenowa i tak odnotują reakcję organizmu, gdyż mąka wciąż posiada inne białka pszenicy, które im szkodzą. Z kolei w diecie bez pszenicy można z powodzeniem zastosować owies, czy jęczmień, które nie będą szkodzić alergikowi, ale celiakom już tak, gdyż zawierają gluten.

POLECANE PRODUKTY:

BREAD MIX - Mąka na chleb i pizze 1KG

sklep on-line

Mąka gryczana bezglutenowa - 500g

sklep on-line

Proszek do pieczenia bezglutenowy

sklep on-line

Podsumowanie

Należy rozróżniać alergię na pszenicę z celiakią, czy nietolerancją glutenu w ogóle. O ile objawy mogą być podobne, o tyle produkt je wywołujący może być inny. Trzeba unikać powierzchownego postrzegania sprawy, że to pieczywo, czy makaron wywołują konkretne dolegliwości. W ten sposób można wprowadzać się w błąd. Istotne jest świadomość tego, jakie pieczywo i makron szkodzą – pszenne, czy glutenowe? Takie rozpoznanie sytuacji pozwoli również zastosować odpowiednią dietę, gdyż zarówno dla osób z alergią na pszenicę, jak i z celiakią dieta będzie zupełnie inna, a jej stosowanie powinno skonsultować się ze specjalistą.