Celiakia a nietolerancja glutenu - poznaj najważniejsze różnice

Jedną z najczęściej pojawiających się nietolerancji pokarmowych jest celiakia. Często mylnie uważana za chorobę alergiczną lub chorobę wieku dziecięcego. W natłoku doskwierających ludzkości chorób ciężko czasem jednoznacznie postawić diagnozę. Jakie są objawy i różnice między nietolerancją glutenu a celiakią?

Nietolerancja glutenu czy celiakia - jak rozpoznać?

Zadajesz sobie pytanie - nietolerancja glutenu czy celiakia? Nic dziwnego, bo celiakia i alergia na gluten mają wiele różnych, podobnych dla siebie objawów. Ponadto symptomy te często też występują w przypadku innych chorób np.  przy grypie żołądkowej. Dlatego postawienie jasnej diagnozy nie jest wcale takie łatwe. Istnieją jednak wytyczne celiakii, które pozwalają nam ją odróżnić od zwykłej alergii na gluten.

Celiakia to choroba dotycząca całego ustroju, a nie tylko jelit. W przypadku spożycia białka roślinnego (glutenu) pojawia się stan zapalny, który powoduje uszkodzenie wewnętrznej wyściółki jelita. Jest to dolegliwość rozwijająca się w wyniku interakcji zachodzących pomiędzy czynnikami genetycznymi, immunologicznymi oraz środowiskowymi.

Nietolerancja glutenu, inaczej nadwrażliwość lub alergia na gluten nie przewiduje uszkodzenia wyściółki jelita. Jednak aby przekonać się, z którym problemem mamy do czynienia należy udać się do lekarza i wykonać odpowiednie testy.

Objawy celiakii - pełnoobjawowa i skąpoobjawowa

Od bólu głowy do biegunki, czy wymiotów jest długa droga. Jednak wskazane trzy objawy są zbieżne dla alergii na gluten i celiakii. Różnica jest taka, że przy obserwacji objawów celiakii, możemy zwrócić uwagę na jej różne formy. Klasyczna pełnoobjawowa postać tej choroby występuje średnio z częstotliwością 1:1000 osób, natomiast postać skąpoobjawowa celiakii pojawia się średnio 5 razy częściej.

1. Celiakia pełnoobjawowa:

• bóle brzucha
• biegunki
• utrata masy ciała
• anemia
• depresja

2. Celiakia skąpoobjawowa

• bóle głowy
• słabe szkliwo zębów
• zmęczenie
• padaczka
• zapalenia jamy ustnej
• podwyższony cholesterol
• opryszczkowe zapalenie skóry (choroba Dühringa)

Objawy celiakii a wiek

Objawy celiakii zależą głównie od wieku pacjenta, ale też od rodzaju celiakii. Inaczej na gluten będzie reagowało niemowlę, czy nastolatek, a inaczej dorosły Podobnie inne symptomy pojawią się u pacjentów z pełnoobjawową oraz skąpoobjawową celiakią. Dlatego osoby zmagające się w teorii z tą samą chorobą, będą miały różnie jej oznaki.

Celiakia u niemowląt występuje z reguły w formie klasycznej, która objawia się:

• biegunkami
• wymiotami
• zaparciami

Celiakia u nastolatków oznacza m.in.:

• niski przyrost i niedobór masy ciała,
• opóźnienie dojrzewania płciowego,
• afty w jamie ustnej,
• trudności w nauce, zaparcia,
• nietolerancję laktozy.

Celiakia u dorosłych

Może pojawić się nawet w wieku 40-70 lat. Występuje często w postaciach pozajelitowych. Dlatego zdarza się, że zdiagnozowanie choroby następuje nawet po 10 latach od wystąpienia pierwszych objawów. Poza klasycznymi biegunkami i wymiotami u dorosłych można wyróżnić dodatkowo:

• depresję lub obniżenie nastroju,
• brak miesiączki u kobiet,
• bezpłodność,
• osteopenia lub osteoporoza,
• nadczynność tarczycy
• bóle stawów i kości

Diagnostyka i badania celiakii

Samemu można jedynie domniemać czy ma się do czynienia z celiakią, czy też z alergią na gluten. Dla odpowiedniej diagnozy oraz profilaktyki i leczenia niezbędne jest, aby skonsultować własne obawy z lekarzem. Najlepiej udać się do specjalisty od chorób układu pokarmowego, a więc gastroenterologa. On najlepiej wskaże, jakie badania na celiakię należy zrobić. Z reguły zleca się następujące badania na nietolerancję glutenu:

• Badania genetyczne oceniające ekspansję genów HLA-DQ2 i HLA-DQ8,
• Wykonanie badań serologicznych (badanie surowicy krwi) na obecność przeciwciał EmA, tTG, DGP lub GAF
• Biopsja jelita cienkiego

Leczenie celiakii a dieta

Dieta zwykle kojarzy się z monotonnymi głodówkami i chęcią utraty zbędnych kilogramów tłuszczu. Błędnie, bo dieta to określenie naszego stylu odżywania. Dlatego dieta bezglutenowa nie musi być niczym negatywnym, gdyż polega jedynie na wymienieniu produktów zawierających gluten na produkty niezwierające glutenu. Wcale nie musimy rezygnować z porannej owsianki, kanapek do pracy, czy z uszek na święta. Pod warunkiem, że nie będą one na bazie pszenicy. Na rynku znajdziemy szeroką gamę bezglutenowych. Dzięki nim na diecie bezglutenowej możliwe są słodkie ciasta, domowe pierogi, czy smaczne zupy. W tym artykule radzimy, jak dobierać produkty na diecie bezglutenowej.

POLECANE PRODUKTY:

Ciasto czekoladowe z nutą pomarańczy 245g

sklep on-line

Ekstra uniwersalna mieszanka bezglutenowa 1kg

sklep on-line

MAKARON FILINI (nitka cienka) BEZGLUTENOWY

sklep on-line

Z żywieniowego punktu widzenia niezwykle istotne jest również prawidłowe zbilansowanie diety i uwzględnienie w niej produktów z innych grup, jak: owoce, warzywa, mleko, mięso oraz ich przetwory - produkty te nie mogą być zanieczyszczone glutenem. Celiakia to choroba, dlatego kwestię leczenia mimo wszystko należy skonsultować z lekarzem, a dobór diety z wyspecjalizowanym dietetykiem. W przypadku występowania jednocześnie innych chorób stosowanie diety bezglutenowej może mieć niekorzystne skutki dla profilaktyki w innej dziedzinie.

Podsumowanie

Obecnie celiakię diagnozuje się najczęściej u osób 30-50-letnich - dwa razy częściej u kobiet niż mężczyzn. W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie celiakią oraz pojawiły się nowe testy, które umożliwiają lepszą jej diagnostykę. Prowadzone są również liczne badania mające na celu zmniejszenie alergenności wprowadzanych na rynek produktów, szczególnie tych przeznaczonych dla osób z nietolerancjami pokarmowymi. Dlatego warto być na bieżąco i śledzić branżowe portale oraz poczytywać medyczne czasopisma.