Bezglutenowy weganizm - czy można być weganinem, mając alergię na gluten?

Wegańska dieta bezglutenowa może brzmieć dla niektórych dość egzotycznie, jednak wiele osób decyduje się na taką zmianę żywieniową. Wynika to często ze względów zdrowotnych, a w przypadku weganizmu liczą się również kwestie etyczne, społeczne, czy ekologiczne. Jak jednak żyć w zgodzie z własnym zdrowiem i światopoglądem stosując jednocześnie dwie diety eliminacyjne?

Co to jest weganizm i czym się różni od wegetarianizmu?

Weganizm jest często mylony z wegetarianizmem. W przypadku wegetarianizmu dieta polega na wykluczeniu z jadłospisu produktów mięsnych oraz ryb i owoców morza. Natomiast w przypadku weganizmu nie spożywa się wszelkich produktów odzwierzęcych. Oznacza to, że dodatkowo nie dopuszcza się w diecie spożywania nabiału, jaj, a nawet miodu.

Ponadto środowisko wegańskie na czele z Towarzystwem Wegańskim zdefiniowało weganizm, jako styl życia, który ma na celu wyeliminowanie okrucieństwa wobec zwierząt. Z tego względu zaprzestaje się nie tylko spożywania produktów odzwierzęcych, ale również wszelkiego rodzaju praktyk, które przyczyniają się do ich eksploatacji. Tyczy się to głównie noszenia ubrań (futra), stosowania kosmetyków (testowanych na zwierzętach), a nawet takich form rozrywki, jak chodzenie do zoo, czy cyrku.

Wegańska dieta bezglutenowa a niedobory witamin?

Każda dieta eliminacyjna niesie ze sobą ryzyko niedoborów witamin i składników mineralnych w organizmie. Przy chorobie trzewnej ryzyko wzrasta, gdyż zanik kosmków jelitowych upośledza wchłanianie mikroelementów. Jednak odpowiednio skomponowany jadłospis, nawet w przypadku podwójnie eliminacyjnej wegańskiej diety bezglutenowej zapobiegnie niepożądanym deficytom.

Główne braki u osób praktykujących weganizm bez glutenu zauważa się w przypadku takich składników odżywczych jak: witaminy z grupy B, witamina D, wapń, żelazo oraz wartościowe dla zdrowia kwasy omega-3. Dlatego bardzo ważne jest, by zaopatrzyć się w dobre zamienniki mięsa, ryb oraz produktów zbożowych. To właśnie te wyroby dostarczają na co dzień dużą dawkę wymienionych wyżej elementów. Ponadto ich niedobór w diecie może prowadzić m.in. do: osteoporozy, anemii, uszkodzenia układu nerwowego, czy zwiększenia ryzyka występowania stanów zapalnych.

Zamienniki w wegańskiej diecie bezglutenowej

Wybierając bezglutenowe pieczywo, należy kierować się jego wzbogaconym składem. Warto, by zawierało różnego rodzaju nasiona oraz ziarna. W tym przypadku sprawdzą się takie produkty jak: bezglutenowy chleb wieloziarnisty z nasionami chia, bezglutenowy chleb z dynią, a nawet z czarnuszką. Te chlebowe dodatki to tzw. superfoods, które są bardzo cennym źródłem wartości odżywczych i antyoksydacyjnych.

Warto sięgać również po różnego rodzaju kasze i makarony, z uwzględnieniem, by były to produkty pełnowartościowe. Wybierając kaszę gryczaną, jaglaną, qunionę czy brązowy ryż urozmaicamy obiad nie tylko o węglowodany, ale również o szereg różnych wartościowych składników odżywczych. Makarony natomiast powinny być z mąk bezglutenowych i najlepiej ciemne. Do lunchboxa, sałatki, czy obiadu dla całej rodziny dobrze sprawdzi się makaron z pełnoziarnistej maki ryżowej, czy nawet makaron z mąką gryczaną.

Uzupełnić należy również niedobór kwasów tłuszczowych spowodowany wyłączeniem z jadłospisu ryb. Należy więc częściej używać oliwy z oliwek, oleju lnianego, czy awokado. Warto dosypywać do dań ziarna oraz orzechy, które oprócz tego, że urozmaicą smak potraw, to również dostarczą organizmowi wielu minerałów.

Warzywa i owoce pełnią jedną z ważniejszych ról w bezglutenowym weganizmie. Po pierwsze nie zawierają glutenu, a po drugie nie są produktem odzwierzęcym. Dlatego taka dieta powinna być pełna zielonych warzyw typu brokuł, szpinak, jarmuż, czy natka pietruszki, które zawierają pokaźne ilości wapnia oraz błonnika. Warzywa strączkowe natomiast takie jak: fasola, soja, ciecierzyca, groch, soczewica będą pożywnym substytutem białka.

Podsumowanie

Wegańska dieta bez glutenu może być bardzo pomocna dla osób chorujących na celiakię. Częste niedobory w chorobie trzewnej kwasu foliowego, witaminy A, magnezu, czy cynku można zwalczyć dzięki sporym porcjom warzyw i owoców, które odgrywają kluczową rolę w jadłospisie weganina. Jednak odstąpienie od spożywania pewnego rodzaju pokarmów zawsze jest dla organizmu pewnego rodzaju szokiem żywieniowym i należy dołożyć wszelkich starań, by zapewnić mu kompleksowe odżywienie. W związku z tym jakiekolwiek zmiany w jadłospisie, zwłaszcza u osób chorujących na celiakię powinny być skonsultowane z lekarzem lub dietetykiem.