Jak przygotować się do bezpiecznego przejścia na dietę bezglutenową?
Ostatni wzrost popularności zagadnienia glutenu spowodował, że wiele osób zaczęło podejrzewać u siebie nietolerancję glutenu. Powierzchowne zaznajomienie się z tą kwestią sugeruje przejście w takim wypadku na dietę bezglutenową – czy aby na pewno? Przed zmianą stylu żywienia, należy dowiedzieć się, czy wszyscy mogą stosować dietę bezglutenową i czy dla każdego jest ona bezpieczna?
Na czym polega dieta bezglutenowa?
Dieta bezglutenowa to sposób odżywiania, w którym całkowicie z jadłospisu eliminuje się gluten. Można go spotkać zarówno w produktach naturalnych, jak i przetworzonych. Gluten jest mieszaniną białek gluteliny i gliadyny znajdujących się w pszenicy, życie, jęczmieniu oraz owsie. Awenina, która zawarta jest w ziarnie owsa, mimo że jest białkiem glutenowym, z dużym prawdopodobieństwem nie powoduje takich samych reakcji jak pozostałe zboża glutenowe. O podstawowych produktach i złotych regułach diety bezglutenowej wspominaliśmy więcej w artykule o zasadach diety bezglutenowej.
Dieta bezglutenowa - od czego zacząć?
Przed rozpoczęciem diety bezglutenowej bardzo ważna jest wcześniejsza konsultacja z lekarzem oraz wykonanie określonych badań. Na początku należy przeprowadzić diagnostykę i ustalić, czy to na pewno gluten jest przyczyną problemów zdrowotnych oraz jakie dolegliwości wywołuje. Trzeba pamiętać, że nie wolno odstawiać glutenu, gdy wykonuje się badania w kierunku chorób związanych z jego nietolerancją, ponieważ uniemożliwia to ich wykrycie.
Śledzenie stron związanych z celiakią oraz żywnością bez glutenu jest również bardzo dobrym rozwiązaniem przy rozpoczynaniu przygody z dietą bezglutenową. Pomaga to usystematyzować wiedzę, uniknąć wielu początkowych błędów oraz rozprawić się z glutenowymi mitami. Należy jednak zwrócić uwagę na to, by były to dość poważane w środowisku strony i najlepiej specjalizujące się jedynie w celiakii oraz żywności bezglutenowej. Źródłem wartym zapoznania jest portal Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej.
Diagnoza nietolerancji glutenu krok po kroku
Po odbyciu konsultacji z lekarzem rodzinnym na temat nietolerancji glutenu rozpoczyna się spirala zadań, które należy wykonać w celu potwierdzenia lub wykluczenia jednostki chorobowej dla nietolerancji glutenu. Wyjaśniamy krok po kroku, jak z reguły wygląda to w rzeczywistości:
- Udanie się do lekarza rodzinnego, który daje skierowanie do specjalisty gastroenterologa.
- Lekarz gastroenterolog daje skierowanie na odpowiednie badania krwi.
- Wykonanie badań na przeciwciała przeciwko endomysium mięśni gładkich (EmA), przeciwko transglutaminazie tkankowej (tTG) oraz przeciwko deamidowanej gliadynie (tzw. nowej gliadynie DGP lub GAF) w klasie IgA i IgG.
- Jeżeli istnieje taka potrzeba, lekarz zleca też wykonanie biopsji jelita cienkiego. Wykaże ona zanik kosmków jelitowych w sakli Marsha 0 (stopień przednaciekowy - prawidłowy) lub 1 (zmiany naciekowe - niewielki wzrost limfocytów śródnabłonkowych)
- Chorobę trzewną można również wykluczyć poprzez ujemne wyniki testu na obecność genotypów HLA-DQ2 i DQ8, które występują u 99% pacjentów z celiakią.
- Jeżeli wymienione powyżej badania wykluczą celiakie, należy wykonać diagnostykę w kierunku alergii na gluten przez oznaczenie przeciwciał IgE
- Jeśli wykluczono celiakię oraz alergię, można zbadać poziom przeciwciał przeciwko tzw. starej gliadynie AGA i zastosować dietę eliminacyjną, a następnie ponownie wprowadzić gluten. Ustąpienie objawów podczas eliminacji i ich nawrót po ponownym włączeniu produktów glutenowych świadczy o alergii lub nadwrażliwości.
Czy dieta ezglutenowa jest bezpieczna?
Przed jakąkolwiek zmianą stylu żywienia często zastanawiamy się, czy nowa dieta będzie bezpieczna, a przede wszystkim odpowiednia. W tej sytuacji należy pamiętać, że sam gluten nie powoduje wzrostu masy ciała, czy problemów gastrycznych u osób zdrowych. Nieumiejętnie jednak stosowana dieta eliminacyjna, może prowadzić do pojawienia się w naszym organizmie niedoboru składników mineralnych oraz witamin takich jak: żelazo i cynk, wapń, kwas foliowy, niacyna, witaminy z grupy B, a także witamin A, D, E, K. U osób chorych na celiakię deficyt tychże składników wiążą się z zanikiem kosmków jelitowych, przez co znacząco zmniejsza się umiejętność organizmu do ich wchłaniania.
Osoby zdrowe natomiast, decydujące się na tę dietę bez lekarskiego zalecenia i z powodu braku profesjonalnej wiedzy w zakresie diety bezglutenowej mogą pozbawić swój jadłospis wielu wartości odżywczych. Jeszcze bardziej niebezpieczna wydaje się sytuacja, w której w żaden sposób te wartości nie zostaną uzupełnione. Chorzy na celiakię robią to poprzez urozmaicanie diety w wysokiej jakości składniki oraz produkty. Często dbają również o odpowiednią zawartość tzw. superfoods w diecie. Czyli wyrobów o bardzo cenionych właściwościach odżywczych i antyoksydacyjnych dla ludzkiego organizmu. Należy więc pamiętać, by dieta bezglutenowa była bogata również w warzywa i owoce.
POLECANE PRODUKTY:
Co daje dieta bezglutenowa i dla kogo jest ona odpowiednia?
Dieta bezglutenowa to przede wszystkim dieta lecznicza przeznaczona dla osób cierpiących na jednostki chorobowe związane z nietolerancją glutenu, czyli celiakię, alergię na gluten oraz nieceliakalną nadwrażliwość na gluten (NCNG). Dla osób, które cierpią na te dolegliwości to jedyna metoda leczenia i czasami musi być stosowana już do końca życia - w przypadku celiakii. Przy alergii na gluten dieta bezglutenowa wymaga zazwyczaj jedynie czasowego wdrożenia, a objawy po jakimś czasie ustępują. W przypadku NCNG stosowanie diety bezglutenowej jest również wskazane. Jednak z racji tego, że jest to dość młoda jednostka chorobowa, wciąż nie określono precyzyjnie, jak długo powinna trwać taka kuracja.
Podsumowanie
Niestosowanie diety bezglutenowej u osób zdrowych nie przynosi żadnych konsekwencji, jeśli mają świadomość, że należy ogólnie dbać o jakość spożywanych posiłków. Natomiast brak wdrożenia diety bezglutenowej u osób nietolerujących glutenu niesie ze sobą poważne konsekwencje dla zdrowia i życia pacjenta. Jest to naturalny i jedyny sposób leczenia celiakii. Dlatego, jeżeli po konsultacji z lekarzem nie ma zalecenia przejścia na dietę bezglutenową, można się cieszyć nieograniczonymi możliwościami spożywanych dań i produktów zawierających gluten.
Skomentuj artykuł